Gölyaka’da Deprem Oldu mu? Eğitimsel Bir Bakışla Afetin Öğretisi
Öğrenmenin dönüştürücü gücüne inanan bir eğitimci olarak, her olayı — ister günlük yaşamda karşılaştığımız küçük bir sorun, ister büyük bir doğa olayı — bir öğrenme fırsatı olarak görürüm. Deprem gibi sarsıcı deneyimler ise en derin dersleri verir. Bir bölgede “deprem oldu mu?” sorusu, yüzeyde teknik bir sorudur; altında ise bilgi edinme sürecimiz, belirsizlikle baş etme yöntemlerimiz ve toplumsal belleğimiz vardır. Bu yazıda “Gölyaka’da deprem oldu mu?” sorusunu ele alırken, öğrenme teorileri, pedagojik yaklaşımlar ve bireysel / toplumsal etkiler ekseninde ilerleyeceğiz.
Gölyaka’da Deprem Gerçekleşti — Ne Diyor Kayıtlar?
Araştırmalar ve resmi kaynaklar, Gölyaka (Düzce iline bağlı Gölyaka ilçesi) merkezli büyük bir sarsıntının kayıtlara geçmiş olduğunu göstermektedir. 23 Kasım 2022 tarihinde, merkez üssü Gölyaka olan yaklaşık 5,9 büyüklüğünde deprem meydana gelmiş, etki geniş alanda hissedilmiştir. [1] Bu deprem sırasında hasarlar olmuş, yaralanmalar tespit edilmiş, artçı sarsıntılar da kaydedilmiştir. [1] Buna ek olarak, daha hafif çaplı sarsıntılar zaman içinde Gölyaka çevresinde de zaman zaman raporlanmıştır. [2]
Dolayısıyla teknik olarak “evet”, Gölyaka’da deprem olmuştur ve olayı kayıtlar doğrulamaktadır.
Ama soru sadece “deprem oldu mu?” ile sınırlı kalmamalıdır. Daha derin eğitimsel perspektiften bakarsak, “Bu olayı nasıl öğreniriz?”, “Deprem bilgisi nasıl dönüşür?”, “Toplumsal bilinç nasıl gelişir?” gibi sorular belirmelidir.
Öğrenme Kuramları Işığında Afet Bilinci Oluşturmak
Bilişsel Öğrenme Perspektifi
Bilişsel kuramlar, bireyin zihninde bilgi işleme süreçlerine odaklanır. Bir deprem haberini duyduğumuzda, zihnimiz ilk olarak duygu ve algıyı işler, sonra bilgiyi anlamlandırır. Bu süreçte hatırlama, sembolizasyon ve zihinsel model oluşturma önem kazanır. Gölyaka depremi hakkındaki bilgi, grafikler, haritalar, tarihsel veriler ve karşılaştırmalarla zihinde güçlü modeller oluşturabilir. Öğrenciler bu verileri karşılaştırarak — örneğin farklı büyüklüklerdeki depremlerle — aktif bir öğrenme sürecine girebilir.
Yapılandırmacı Yaklaşım
Yapılandırmacı yaklaşım, bireyin bilgiyi aktif olarak inşa etmesini savunur. Gölyaka’daki deprem konusunu işlerken, öğrenciler projeler yapabilir: deprem haritaları çıkarma, yerel evlerin risk haritasını oluşturma, tarihsel depremleri karşılaştırma vb. Böylece bilgi salt bir aktarım değil, bir keşif haline gelir. Afet konulu bir ders, sınıfı dış mekan çalışmasına yönlendirebilir: yerel jeoloji haritalarını inceleme, zemin özelliklerini araştırma, “deprem tatbikatı” simülasyonu düzenleme gibi etkinliklerle somutlaştırılabilir.
Sosyal Öğrenme ve İşbirlikçi Yöntemler
Öğrenme yalnız başına olmaz; başkalarıyla etkileşim içinde gerçekleşir. Öğrenciler, öğretmen ve topluluk üyeleriyle birlikte çalışarak depremle bağlantılı sorunları tartışabilir, etkileri analiz edebilir ve çözümler üretir. Örneğin, sınıfça “deprem sonrası toplumsal destek planı” tasarlamak, rol oyunları yapmak, afet yönetimi simülasyonları düzenlemek öğrenmeyi derinleştirir.
Bireysel ve Toplumsal Etkiler: Bilinçten Eyleme Geçiş
Bireysel Etki: Korku, Bilinmezlik, Güven
Gölyaka depremi yaşayan bireylerde — doğrudan ya da dolaylı — “güvensizlik”, “korku”, “belirsizlik” gibi duygular ortaya çıkabilir. Bu duygular eğitici bir yön taşır: öğrenme, yalnızca bilgi edinmek değil, bu duygularla yüzleşmek ve riskleri yönetmek için araçlarla donanmaktır. Etkili eğitim, bu tür duygusal yükü hafifletmeye, öngörü kapasitesini geliştirmeye odaklanmalıdır. Deprem bilincini geliştirmek, bina dayanıklılık bilgisiyle, kişisel hazırlıkla, acil durum planlamasıyla birleşmelidir.
Toplumsal Etki: Dayanışma ve Bilinç Yükseltme
Afetler toplumu bir sınav anına sokar. Gölyaka’daki depremin ardından toplumsal dayanışma, kaynak paylaşımı, bilgi yayılımı ve koordinasyon önem kazanmıştır. Eğitim, bu toplumsal kapasiteyi artırabilir: okullarda afet hazırlık dersleri, yerel halk eğitimleri, tatbikatlar, medya bilgilendirmeleriyle toplumun tamamı bir öğrenme ekosistemi haline gelir.
Toplumsal öğrenme modelleri (örneğin topluluk temelli eğitim) burada kritik rol oynar. Gölyaka gibi bölgelerde halk, resmi kurumlarla ortaklaşa “yerel afet öğrenme merkezleri” oluşturabilir; deneyim paylaşımı, vaka incelemeleri ve öğrenci projeleriyle bilinci pekiştirebilir.
Sonuç: Sarsıntıyı Öğrene Dönüştürmek
Gölyaka’da deprem olmuştur; bu bir gerçekleşme. Ama asıl mesele, bu deneyimi nasıl öğrenmeye dönüştürebileceğimizdir. Deprem bilgisini zihnimizde yapılandırmak, toplumsal düzeyde bilinç inşa etmek, her bireyi hem kurban hem de öğretmen konumuna yükseltmek gereklidir.
Şu soruları düşünerek kendi öğrenme yolculuğunuza davet ediyorum:
– Bir deprem olayını öğrendiğinizde zihninizde ilk hangi sorular oluşuyor? (Nerede, ne zaman, büyüklük, derinlik?)
– Bu sorulara ulaşmak için hangi kaynakları kullanıyorsunuz? Resmi kurumlar mı, yerel anlatılar mı, medya mı?
– Görsel-işitsel materyaller (haritalar, kayıtlar, videolar) öğrenmenizi nasıl etkiler?
– Kendi yaşadığınız bölgede olası bir depremle ilgili bir “afet öğrenme planı” nasıl tasarlanabilir?
– Öğrenci, öğretmen, topluluk rolünüzle bu tür olaylardan nasıl kolektif dersler çıkarabilirsiniz?
Gölyaka’da deprem oldu mu sorusunun yanıtı teknik: “evet”. Ama asıl sınav, bu deneyimi bilgi, bilinç, eğitimsel kapasite haline dönüştürebilmekte gizli.
—
Sources:
[1]: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/duzcenin-golyaka-ilcesinde-5-9-buyuklugunde-deprem/2745616?utm_source=chatgpt.com “Düzce’nin Gölyaka ilçesinde 5,9 büyüklüğünde deprem”
[2]: https://medyabar.com/haber/23059974/komsu-sallandi-son-dakika-duzcede-deprem-oldu?utm_source=chatgpt.com “Komşu sallandı! Son dakika: Düzce’de deprem oldu – Medyabar”