Kategori: Makaleler

Coğrafi Hareketlilik Ne Demek? Özgürlüğün Rotası mı, Eşitsizliğin Cilalı Adı mı? Hızlı cevap: “İnsanların yer değiştirmesi”nden ibaret değil; güç, ayrıcalık ve riskin nasıl dağıtıldığına dair politik bir hikâye. Net konuşayım: Coğrafi hareketlilik, kulağa modern ve özgürlükçü geliyor ama çoğu zaman yapısal eşitsizlikleri meşrulaştıran bir paravan. “İş, eğitim, güvenlik, daha iyi yaşam” gibi gerekçelerle şehirler ve ülkeler arasında akan milyonlar, yalnızca bireysel kararlar yüzünden mi yola çıkıyor? Yoksa ekonomi politikaları, kira piyasaları, bölgesel yatırımlar, vize rejimleri ve kültürel hiyerarşiler tarafından yönlendirilen görünmez bir şerit mi var önümüzde? “Coğrafi hareketlilik ne demek?” sorusunu sormak, aslında şunu sormaktır: Kimler hareket etmeye zorlanıyor, kimler…

Girdi-Çıktı Tablosu Nedir? Felsefi Bir Bakış Her şeyin bir nedeni, her sonucun bir kökeni olduğunu savunan filozoflar, evreni ve insan varlığını anlamada karmaşıklığa meydan okumuşlardır. Felsefi düşünce, evrenin ve insanın anlamını derinlemesine sorgularken, bazen basit ve günlük hayata dair kavramlar da bu sorgulamaların özünü taşıyabilir. Girdi-çıktı tablosu da tam olarak bu tür kavramlardan biridir; yüzeyde sade bir işlem tablosu gibi görünse de, derinliklerinde ontolojik, epistemolojik ve etik sorular barındırmaktadır. Girdi-çıktı tablosu, bir sürecin başlangıcındaki verilerin (girdi) ve bu verilerin işlenmesinin ardından ortaya çıkan sonuçların (çıktı) ilişkisini gösteren bir araçtır. Ancak felsefi bir bakış açısıyla, bu basit tablo bir varlık anlayışına,…

Gezegenlerde 1 Yıl Kaç Gündür? Psikolojik Bir Mercekten Keşif Bir psikolog olarak, insan davranışlarını anlamaya çalışırken zamanın nasıl algılandığını her zaman merak etmişimdir. Zaman, bir ölçüm birimi olarak hepimizin hayatında önemli bir rol oynar, ancak zamanın nasıl geçtiğini hissetme şeklimiz, aslında içsel dünyamızla ve psikolojik durumlarımızla doğrudan bağlantılıdır. Gezegenlerin bir yılı kaç gün olduğuna bakarken, aslında zamanın bizler üzerindeki etkisini ve zaman algımızın nasıl şekillendiğini de incelemiş oluyoruz. İnsanların kendi yaşamlarında zamanla ilgili yaşadıkları deneyimler, duygusal ve bilişsel süreçlerle ne kadar iç içe geçmişse, evrendeki diğer gezegenlerin zamanı nasıl deneyimlediği de bir o kadar düşündürücüdür. Bu yazıda, gezegenlerin bir yılının…

Havalandırma Sistemleri Nedir? İnsan Hikâyeleriyle Anlatılan Görünmez Kahramanlar Bir odaya girdiğinizde sizi karşılayan ferah hava, aslında çoğu zaman fark etmediğimiz bir mekanizmanın işidir: havalandırma sistemleri. Bu yazıyı kaleme alırken, hem günlük yaşamımızda hem de iş hayatında bize nefes olan bu sistemlerin görünmez kahramanlıklarını paylaşmak istedim. Çünkü havalandırma, sadece temiz hava değil, aynı zamanda sağlık, üretkenlik ve yaşam kalitesi demektir. Havalandırma Sistemlerinin Temel Tanımı Havalandırma sistemleri, kapalı alanlarda hava dolaşımını sağlayan mekanik veya doğal düzeneklerdir. Amaç, ortamda bulunan kirli havayı, nemi, dumanı ya da kötü kokuları dışarı atarak yerine taze ve temiz hava getirmektir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, iç mekân…

Hamsi Adı Nereden Gelir? Bilimsel Bir Keşif Yolculuğu Merak eden biri olarak ben de bir zamanlar “Hamsi adı nereden geliyor?” diye düşündüm; yalnızca kulaktan dolma bir hikâye mi, yoksa dilbilimsel bir kök mü var ardında? Bugün bu soruyu, elimizdeki bilimsel veriler ve dilbilimsel kaynaklarla birlikte sade bir dille keşfedelim. Hamsi’nin Bilimsel Kimliği: Tür, Dağılım ve İsimlendirme Önce balığın kendisinden başlayalım: “hamsi”, genellikle Avrupa hamsisi (Latin adı Engraulis encrasicolus) türünü işaret eder. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Bu tür, Karadeniz, Akdeniz ve Ege Denizi gibi sularda yaygındır. :contentReference[oaicite:1]{index=1} Bilimsel adları, Antik Yunanca kökenlidir: Engraulis Yunancada “küçük balık” anlamlarını taşıyan bir terimdir. :contentReference[oaicite:2]{index=2} Ancak “hamsi” adı,…

Duruşma İzlenebilir Mi? Psikolojik Bir Mercekten Analiz Hepimiz yaşamımızın bir noktasında, insan davranışlarını anlamaya çalışmışızdır. İnsanların tepkileri, duygusal yanıtları ve sosyal etkileşimleri, günlük hayatta olduğu gibi mahkemelerde de gözlemlenebilir. Bir psikolog olarak, insan davranışlarının ardındaki gizemi çözmek hep ilgimi çekmiştir. Duruşmalara olan ilgi, pek çok bireyi cezbetse de, mahkeme salonlarında izlenebilecek her şeyin yüzeyin çok altında derin psikolojik dinamikler barındırdığı unutulmamalıdır. Duruşmalar izlenebilir mi? Bu soruyu sadece hukuki bir çerçevede değil, psikolojik bir bakış açısıyla da ele alalım. İnsan Davranışları ve Mahkeme Salonu: Psikolojik Bir Perspektif Duruşmalar, genellikle kamuya açık olup, halkın katılımına izin verir. Bu durum, bir anlamda sosyal…

Cılgın Kimlere Denir? Toplumsal Algı ve Günümüzdeki Yeri Cılgın kelimesi, halk arasında genellikle oldukça farklı anlamlarla kullanılabilir. Kimi zaman bir kişinin özgün ve sıra dışı davranışları anlatılırken, kimi zaman da bu kelime, aşırılık ve kontrolsüzlükle ilişkilendirilir. Peki, gerçekten “çılgın” olmak ne demek? Kimlere çılgın denir ve bu tanımın ardında ne tür toplumsal algılar, kültürel inançlar ve bireysel yargılar vardır? Bu yazıda, çılgınlık kavramının tarihsel arka planını inceleyecek, toplumsal algıdaki yerini ve günümüzdeki anlamını ele alacağız. Çılgınlık Kavramının Kökeni Çılgın kelimesi Türkçeye, Arapçadaki “çılgın” (çılgīn) kelimesinden geçmiştir. Bu kelime, başlangıçta “akıl sağlığı yerinde olmayan” anlamında kullanılsa da, zamanla dildeki kullanım şekli…

Bir bayan hangi hediyeden hoşlanır? Sorunun kendisiyle başlayalım: Bu soru masum görünür ama tehlikeli bir kestirme içerir. Kadınları tek tipe indirgeyen, kişisel zevkleri “cinsiyet paketi”ne sığdırmaya çalışan bir bakış. Benim iddiam net: Hediye, cinsiyetten çok bağlamın ve ilişkinin işidir. Bu yazıda klişeleri çekiştirip, ezberleri bozup, tartışmanın fitilini ateşlemek istiyorum. “Bir bayan hangi hediyeden hoşlanır?” sorusu neden sorunlu? Önce dil: “Bayan” ifadesi, kadınları anonimleştirir; yaşını, rolünü, hikâyesini siler. Hediye ise tam tersi; bağ kurar, kişiselleştirir. Üstelik hediye beğenisi; yaş, şehir, sınıf, kültür, ilgi alanı, hatta o günkü ruh hâli gibi katmanlardan oluşan bir kombinasyondur. Dolayısıyla tek cevap beklemek, harita çizmeden yol…

Hakkari Hangi Ülkeye Ait? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Hakkari… Bir yer adı değil, aynı zamanda birçok kimliği, hikayeyi ve tarihi barındıran bir coğrafya. Hakkari, sadece bir şehrin adı olmanın ötesinde, farklı toplumsal dinamikleri ve sorunları içinde barındıran bir anlam taşıyor. Bu yazıda, Hakkari’nin hangi ülkeye ait olduğunu tartışırken, sadece coğrafi sınırları değil, bu bölgedeki toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, çeşitliliğin zenginliği ve sosyal adalet eksikliklerini de ele alacağız. Çünkü Hakkari’nin kimliği, sadece bir siyasi durumu değil, aynı zamanda orada yaşayan insanların yaşam şekillerini de yansıtıyor. Kadınların Perspektifi: Toplumsal Etkiler ve Empati Kadınlar, Hakkari ve benzeri bölgelerde yaşarken…

İzmir’de Nerenin Denizi Güzel? Siyaset Bilimi Perspektifinden Bir Değerlendirme Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyaset Bilimcisinin Girişi Bir siyaset bilimcisi olarak, toplumsal düzeni ve güç ilişkilerini anlayabilmek, yalnızca devlet kurumlarının işleyişini değil, aynı zamanda şehirlerin dinamiklerini, halkın ideolojilerini ve toplumdaki farklı grupların algılarını da anlamayı gerektirir. İzmir, Türkiye’nin en önemli kültürel ve ekonomik merkezlerinden biri olarak, her açıdan derin bir toplumsal yapıyı barındıran bir şehir. Peki, İzmir’in denizinin güzelliği ne kadar objektif bir kavramdır? Gözlemlerimizdeki “güzellik”, yalnızca bireysel tercihlerin bir yansıması mı, yoksa toplumsal güç dinamiklerinin ve ideolojilerin bir ürünü mü? İzmir’deki deniz kıyıları, birer sosyo-politik alan olarak…